Mensen zijn gevoelige wezens. Ze willen gezien en gewaardeerd worden door hun leidinggevende. Maar niet beoordeeld. Ze verkondigen dat het een schande is als er een tijdje geen jaargesprekken zijn geweest. Maar als je ze uitnodigt om zelf dat initiatief te nemen, doet vrijwel niemand dat. Dus organiseer je ze dan toch maar zelf. En dan begint het smoezen bij het koffieapparaat. Het is niet veilig. Je moet voorzichtig zijn met wat je zegt. Zo’n gesprek kan ook tegen je gebruikt worden. Pas op voor wat er op papier komt hoor.
Oude pijn kan lang na-ijlen. Wat doe je als mensen daar niet los van komen? Hoe bouw je een vertrouwensband op na een periode waarin er kennelijk een goede reden was om in de luwte te blijven? Hoe zorg je dat je weer echt in gesprek komt met elkaar? In het kader van de aanspreekcultuur. De lerende organisatie. Dat soort beleidsvoornemens waarop we in organisaties doorgaans toch allemaal volmondig JA zeggen.
Dat gevoel van veiligheid is nogal persoonlijk. Maar het ontstaat bij bijna iedereen, vroeg of laat, wanneer minstens tien keer voelbaar was dat er zorgvuldig werd omgegaan met dingen die spannend voor iemand zijn. Mijn tactiek werkt vaak goed. Ik maak losjes bespreekbaar wat ik tussen mij en de ander in voel bungelen. Zeg, zie ik het goed dat dit gesprek voor jou wat ongemak oproept? Of vergis ik me? Ik voel namelijk iets tussen ons in waar ik niet helemaal de vinger op kan leggen. Dit soort teksten breken het ijs.
Net als verduidelijking van je intenties. Ik ben in dit gesprek geïnteresseerd in jou. In hoe het met je gaat en wat je bezighoudt. Wat zou jij over een uur graag besproken willen hebben zodat jij tevreden deze kamer weer verlaat? En dan stappen mensen enthousiast op het podium. Ik vind het leuk om stil te staan bij wat ik de afgelopen tijd zoal heb gedaan. Mijn resultaten, de dingen waar ik trots op ben. De dingen waarin ik zoekend ben, ideeën waarmee ik rondloop. Dat jij daar ook wat meer beeld bij hebt. Nou leuk zeg, vertel eens!
Veiligheid of het gebrek daaraan gaat vaak over vroeger. Mensen hebben in die periode gedrag ontwikkeld waarmee ze zichzelf beschermen. Als je de ander de leiding geeft over hoe het gesprek wordt gevoerd, hoef je alleen maar te luisteren en vragen te stellen. Je geeft de ander de controle. En dan is ie binnen. Die ervaring van veiligheid in het nu, die zo essentieel is voor het opbouwen van vertrouwen. Blijf dus checken, bij jezelf en bij de ander, of er nog ergens een olifantje onder de tafel verstopt zit. Aai hem over zijn bol en laat hem zijn eigen weg vinden.